Təhlükəli yüklərin daşınması

ƏLAVƏ MƏLUMAT

• DAŞINMA QAYDASI

  Təhlükəli yüklərin daşınması qaydaları dar mənada ayrı-ayrı dövlətlərin səlahiyyətli orqanları, ümumi və məhdud kompetensiyalı regional birliklərin, beynəlxalq təşkilatların qəbul etdiyi hüquqi və texniki sənədər sistemindən ibarətdir. Tənzimləmə mənbələrinin kompleksliyi və müxtəlifliyi beynəlxalq əlaqədə təhlükəli yüklərin çatdırılmasının həyata keçirilməsini bir çox halda çətinləşdirir, çünki hər dövlətdə qəbul edilmiş təsnifatlar və prosedurlar bir-birindən fərqlənə bilər. 
  
  Təhlükəli yüklərin hava nəqliyyatı ilə daşınması sahəsində müvafiq qayda və prosedurların unifikasiyası (vahid şəklə salınması) üçün aviasiya sahəsində bir çox beynəlxalq konvensiyalar və aktların tənzimlənməlidir. Hava yolu ilə daşıma qaydalarının unifikasiyası və sistemləşdirilməsi üzrə əsas işi Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı (ICAO) həyata keçirir. ICAO təhlükəli materialların hava yolu ilə təhlükəsiz daşınması üzrə ətraflı texniki təlimatları tətbiq edib. Texniki təlimatlar təhlükəli yüklərin vahid təsnifatını və sistemini gətirir. Təlimat “təhlükəli yük” anlayışın tərif edir və təhlükə mənbəyi kriteriyası üzrə maddələri doqquz kateqoriyaya (sinfə) ayırır: tezalışan, zəhərli, alışan, korroziya, radioaktiv və s. Bəzi siniflərin daha mürəkkəb strukturu var. Məsələn, 6-cı sinfə aid yüklər zəhərli (6.1 yarımsinfi) və yoluxucu (6.2 yarımsinfi) maddələrə bölünür. Texniki təlimatlarda markalama, qablaşdırma, təsbit etmə, aşırma, çatdırılmas qaydaları, habelə avisiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üzrə xüsusi tədbirlər, hava gəmisinin heyət üzvünü tələblər və s. ətraflı nizama salınıb. Bəzi maddələrin hava nəqliyyatı ilə daşınmasına ciddi qadağa qoyulub. ICAO müəyyən karroziyalı, zəhərli və radioaktiv maddələri hava gəmisinin göyərtəsinə almağı qadağan edir. BMT təhlükəli yüklərin avtomobil nəqliyyatı ilə beynəlxalq daşınması sahəsində qaydaların unifikasiyası üçün xüsusi beynəlxalq sazişin hazırlanması təşəbbüsü ilə çıxış edib. Bu təşəbbüsün nəticəsində təhlükəli maddələrin yollar ilə daşınması üzrə ADR sazişi yaradıldı. ADR sazişi yükdaşımalar sahəsində ən geniş formada qəbul edilmiş unifikasiyalardan biridir: o, təkcə Avropa İttifaqı ölkələrində deyil, həm də Azərbaycan, Qazaxıstan, Mərakeş və Rusiyada (DOPOQ adı ilə - "Təhlükəli yüklərin quru yollar ilə beynəlxalq daşımaları haqqında" Avropa Sazişi) fəaliyyət göstərir. ADR sazişi, həmçinin təhlükəli yüklərinvahid şəklə salınmış təsnifatını müəyyənləşdirir, bu da hava yolu ilə daşımalar sahəsində qəbul edilmiş təsnifatlara bənzəyir. Bu təsnifata əsasən, həmçinin təhlükə mənbəyinin kriteriyası üzrə maddələr doqquz kateqoriyaya (sinfə) ayrılır. Hər bir sinif özünün fiziki və kimyəvi xüsusiyyətləri ilə fərqlənir. ADR sazişi bu xüsusiyyətlərdən asılı olaraqtəhlükəli yüklərin avtomobil nəqliyyatı ilə daşınması qaydaları və şərtlərini tənzimləyir. 
  
  Təhlükəli yüklərin dəniz nəqliyyatı ilə daşınması qaydaları1974-cü il tarixli universal beynəlxalq konvensiyasında möhkəmləndirilib. Təhlükəli yüklərin dəniz nəqliyyatı ilə daşınmasının ətraflı qaydaları Beynəlxalq Dəniz Təşkilatı (IMO) tərəfindən hazırlanıb və bu təşkilatın xüsusi aktlarında yer alır. IMO-nun hazırladığı təhlükəli yüklər üzrə Beynəlxalq Dəniz Məcəlləsi də “təhlükəli yüklər” anlayışını tərif edir, təhlükə mənbəyindən asılı olaraq maddələri doqquz sinfə ayırır. Təhlükəli yüklər üzrə dəniz məcəlləsi təhlükəli maddələrin və materialların daşınmasının dəqiq qaydalarını təyin edən kompleks hüquqi aktdır. IMO-nun məcəlləsi təkcə dəniz nəqliyyatı, dəniz gəmisinin heyət üzvü və digər daşınan yüklər üçün bəzi maddələrin potensial təhlükəsini nəzərə almır, həm də ətraf mühitin və dəniz sahəsinin çirklənməsinin yüksək risklərini diqqətə alır. 

  Təhlükəli yüklərin dəmir yolu nəqliyyatı ilə daşınması COTİF (Beynəlxalq dəmir yolu daşımaları haqqında konvensiya) və BDYS (SMQS –rus abreviaturası ilə - Beynəlxalq dəmir yolu yükdaşımları haqqında saziş) konvensiyalarına əlavələr, habelə MDB çərçivəsində qəbul edilmiş regional hüquqi aktlar ilə tənzimlənir. Təhlükəli yüklərin dəmir yolu nəqliyyatı ilə daşınması qaydalarının strukturu təhlükəli yüklərin digər nəqliyyat növləri ilə daşınması qaydaları ilə eynidir. Belə ki, dəmir yolu ilə daşımalar sahəsində qəbul edilmiş müvafiq sənədlər təhlükəli maddələrin unifikasiya olunmuş təsnifatından, xüsusi fərqləndirici nişanların vurulması və qablaşdırmaya, eləcə də dəmir yolu ilə daşımalara xidmət göstərmək üçün cəlb edilmiş heyətə qarşı tələblərdən ibarətdir. Təhlükəli yüklərin dəmir yolu nəqliyyatı ilə daşınmasının vacib şərti onun yaşayış tikililərindən kifayət qədər arılad həyata keçirilməsidir. 
  Təhlükəli yüklərin daşınması beynəlxalq və millii hüquqi sənədlərlə tənzimlənir. Xüsusən Rusiyada təhlükəli yüklərin avtomobil nəqliyyatı ilə daşınması qaydaları təkcə ADR (DOPOQ) sazişi ilə deyil, həm də hökumətin 15.04.2011 tarixində təsdiq etdiyi yüklərin avtomobil nəqliyyatı ilə daşınması qaydaları, digər federal və yerli əhəmiyyətli aktrlarla təyin edilir. Təhlükəli yüklərin hava və su nəqliyyatı ilə daşınması sahəsində təkcə məhdud səlahiyyətli dövlət orqanlarının aktları deyil, həm də xüsusi məcəllələr mövcuddur: Hava məcəlləsi, Su məcəlləsi. 

  Yuxarıda sadalanan bütün qaydaları bir neçə kateqoriyaya bölmək olar: daşıyıcılara qarşı qaydalar; nəqliyyat vasitələri və konteynerlərin hazırlanması və təchiz olunması qaydaları; təhlükə sinfindən asılı olaraq maddələrin daşınması qaydaları; təhlükə sinfindən və nəqliyyat növündən asılı olaraq yükləmə-boşaltma fəaliyyətinin həyata keçirilməsi qaydaları; və təhlükə nişanlarının vurulması və markalama qaydaları; təhlükəli maddələrin qablaşdırılmasına qarşı qaydalar; sənədləşdirməyə qarşı qaydalar. “AsstrA” Rusiyanın daxilində və beynəlxalq aləmdə təhlükəli yüklərin daşınması üzrə tənzimləmələrdəki dəyişiklikləri diqqətlə izləyir və hər bir konkret maddənin xüsusiyyətlərindən çıxış edərək təhlükəsiz və sürətli çatdırılmanı təmin edir. 

• TƏLƏB, TƏLİMAT, SƏNƏDLƏR

  Müxtəlif nəqliyat vasitələri ilə, o cümlədən avtomobil nəqliyyatı ilə təhlükəli yüklərin daşınmasına qarşı tələb mövcud maddənin aid olduğu təhlükə sinfindən asılıdır və müəyyən qablaşdırmadan istifadə (qarışıq və ya kombinə edilmiş; möhkəm və ya çox möhkəm), yükün eyniləşdirilməsi və onun markalanması üzrə tələblərdən, yükləmə, boşaltma, aşırma və s. işlərin görülməsi qaydalarından ibarətdir. Təhlükəli yüklərin daşınması qaydalarını müəyyənləşdirən hüquqi sənədlər rəsmiləşdirilməsi mütləq qaydada daşınma prosesindən əvvəl həyata keçirilən prosedur və sənədlər siyahısından ibarətdir. Təhlükəli yüklərin avtomobil nəqliyyatı ilə daşınması üçün sənədlər paketinə aşağıdakılar daxildir: 

  • beynəlxalq əlaqədə təhlükəli yüklərin avtomobil nəqliyyatı ilə daşınması üzrə sertifikat (lisenziya); 
  • əgər federal avtomobil yolları ilə hərəkət edilirsə və digə bəzi hallarda təhlükəli yüklərin avtomobil nəqliyyatı ilə daşınmasına icazə (yuxarıda qeyd edilənin eynisi); 
  • ad, identifikasiya (eyniləşdirmə) nömrəsi, təhlükə yükün sinfi və s. haqqında müvafiq qeydlərlə birlikdə qaimə-faktura; 
  • digər sənədlər. 

  Təhlükəli yüklərin hava nəqliyyatı ilə daşınması üçün sənədlər paketinə aşağıdakılar daxildir: 

  • hava nəqliyyatı ilə çatdırmaq üçün təhlükəli yüklərin qəbulu və emalını həyata keçirmək üzrə sertifikat (lisenziya); 
  • təhlükəli yük üzrə gömrük bəyannaməsi; 
  • ad, identifikasiya (eyniləşdirmə) nömrəsi, təhlükəli yükün sinfi və s. haqqında müvafiq qeydlərlə birlikdə hava yol qaiməsi 
  • digər sənədlər. 

  Təhlükəli yüklərin dəniz nəqliyyatı ilə daşınması üçün sənədlər paketinə aşağıdakılar daxildir: 

  • yüklərin daxili su və dəniz nəqliyyatı ilə daşınması fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üzrə sertifikat (lisenziya); 
  • daxili su və dəniz nəqliyyatında təhlükəli maddələrin və materialların yüklənməsi/boşaldılmasının aparılması üzrə sertifikat (lisenziya); 
  • ad, identifikasiya (eyniləşdirmə) nömrəsi, təhlükəli yükün sinfi və s. haqqında müvafiq qeydlərlə birlikdə dəniz qaiməsi; 
  • digər sənədlər. 

  Təhlükəli yüklərin dəmir yolu nəqliyyatı ilə daşınması üçün sənədlər paketinə aşağıdakılar daxildir: 

  • təhlükəli yüklərin dəmir yolu nəqliyyatı ilə daşınmasının həyata keçirilməsi üzrə sertifikat (lisenziya); 
  • dəmir yolu tərkibində təhlükəli maddələrin və materialların yüklənməsi/boşaldılmasının aparılması üzrə sertifikat (lisenziya); 
  • istifadə olunan dəmir yolu nəqliyyat vasitəsinin texniki reqlament tələblərinə uyğunluq sertifikatları; 
  • ad, identifikasiya (eyniləşdirmə) nömrəsi, təhlükəli yükün sinfi və s. haqqında müvafiq qeydlərlə birlikdə qaimə-faktura; 
  • digər sənədlər. 

  Təhlükəli yüklərin daşınmasına qarşı əsas tələblər ixtisaslaşmış nəqliyyat və konteynerlərdən istifadə olunmasıdır. “AsstrA” təhlükəli yüklərin daşınması sahəsində geniş təcrübəsi və ixtisası olan beynəlxalq hava yolları və nəqliyyat tərəfdaşları ilə əməkdaşlıq edir. Şirkətimizin öz avtoparkı təhlükəli yüklərin avtomobil nəqliyyatı ilə daşınması üçünkomplektləşdirilib: təhlükəli maddələrin çatdırılması üçün iriyüklü və kiçiktonnajlı nəqliyyat vasitələri mövcuddur. 
  Ştatımızda təhlükəli maddələrlə iş görməyə haqq qazanmış və hazırlıq keçmiş ixtisaslı təcrübəli əməkdaşlar çalışırlar. Bütün nəqliyyat növləri ilə təhlükəli yüklərin daşınması üzrə sertfikasiya almış mütəxəssislər ofisdən daşınmasının müşayiəti ilə məşğul olurlar. Podratçılarımız olan etibarlı nəqliyyat şirkətləri, həmçinin zəruri lisenziya və sertifikasiyalara malikdirlər. 
  “AsstrA” Avropa Kimya Sənayesi Şurasının (CEFIC) SQAS şəhadətnaməsini alıb, bu da texniki təhlükəsizliyə, əməyin və ətraf mühitin mühafizəsi üzrə qanunveriliciyə əməl olunmasını, təhlükəli kimyəvi maddələrin çatdırılması prosesində yüksək səviyyəli keyfiyyəti idarəetmə sistemini təsdiq edir. 
  Şirkətimiz təhlükəli yüklərin daşınması üzrə beynəlxalq hüququn tələblərinə cavab verən təhlükəsiz, innovativ, səmərəli xidmətlər göstərir. “AsstrA” 2-ci, 3-cü siniflərə, 4.1., 4.3., 5.1., 5.2. yarımsiniflərə, 6-cı sinfə, 6.1., 6.2., 8, 9 yarımsiniflərə aid təhlükəli maddələr və materialların çatdlrılması üzrə xidmətlərin tam kompleksini təqdim edir. Təhlükəli yüklərin daşınması yüksək risklərlə bağlı olduğuna görə “AsstrA” yüklərin sığortalanmasını təmin edir. 

  “AsstrA”nın daşınan yükə görə məsuliyyəti hər bir sığorta hadisəsi üzrə 3 000 000 avro məbləğində sığortalanıb. Sığorta ödənişini etibarlı tərəfdaşımız “Zurich Versicherungs-Gesellschaft AG” (İsveçrə) təmin edir. 

   

Xidmətlərimiz haqqında daha ətraflı məlumat almaq üçün saytda sorğunu rəsmiləşdirə və ya “AsstrA”nın yaxınlıqdakı ofisinə müraciət edə bilərsiniz.